Włączenie mieszkańców w podejmowanie decyzji ważnych dla ich społeczności może i powinno dotyczyć także dokumentów dotyczących planowania przestrzennego, czyli planów miejscowego zagospodarowania przestrzennego oraz studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Od 2016 roku prowadzimy w Federacji przedsięwzięcia służące wspieraniu gmin w realizacji rozbudowanych i aktywnych konsultacji społecznych w tym obszarze.
Uczestnicy naszych projektów, czyli gminy z województwa kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, warmiński-mazurskiego i zachodniopomorskiego, biorą udział w warsztatowej pracy nad stworzeniem planu konsultacji, a potem przeprowadzają te konsultacje korzystając z grantu przyznanego przez Federację. Między 2017 a 2018 rokiem przyznaliśmy 25 grantów na te działania w ramach inicjatywy „Dobre konsultacje, dobry plan”. Od 2019 roku ruszyliśmy z drugim przedsięwzięciem, pn. Planowanie z mieszkańcami, dzięki któremu kolejne 28 gmin przystąpiło do wspólnego z mieszkańcami wypracowywania dokumentów.
W naszych działaniach nie chodzi tylko o to, aby przeprowadzić konsultacje, ale ważne jest przede wszystkim poszukiwanie takich rozwiązań, czyli takich form prowadzenia konsultacji, które faktycznie dają możliwość wypowiadania się mieszkańców, służą podejmowaniu przez nich decyzji, a sam proces tworzenia dokumentów planistycznych nie powoduje konieczności ponoszenia dużych nakładów finansowych przez gminy. Dlatego gminy często sięgają po formy aktywnych spotkań z mieszkańcami, które służą dyskusji i wymianie opinii, prowadzą spacery badawcze, wykorzystują mapy i specjalnie przygotowane zdjęcia, prowadzą punkty informacyjne podczas imprez otwartych czy też siegają po makiety obszarów poddanych konsultacjom.
Ostatni kwartał 2021 roku pozwolił gminom-uczestnikom projektu "Planowanie z mieszkańsami" na dokończenie wielu procesów konsultacyjnych, mimo zmieniającej się sytuacji epidemicznej w kraju, która miała bezpośredni wpływ na podejmowane działania. Ostatnim elementem konsultacji jest - zależnie od etapu na którym prowadzone były konsultacje, - albo skierowanie konsultowanego dokumentu do opinii komisji urbanistyczno-architektonicznej, albo skierowanie ostatecznej wersji projektu dokumentu do przyjęcia uchwałą rady gminy. Na koniec 2021 roku gmin takich było aż szesnaście. W tej grupie jest 6 gmin, w których wypracowane z mieszkańcami dokumenty zostały uchwalone i już obowiązują - gm. Chmielno, Gniew, Miasto Grudziądz, Kołczygłowy, Wąbrzeźno i Ustronie Morskie.
Mimo, że wiele z aktywnych form konsultacji nie mogły odbywać się w trakcie obowiązywania obostrzeń związanych z pandemią koronawirusa i ambitne plany konsultacji musiały zostać odłożone w czasie, to obecnie, na początku 2022 roku, większość gmin zakończyła już działania konsultacyjne, w niektórych wypracowane dokumenty zostały już przyjęte uchwałami rad gmin, a pozostałe gminy prowadzą ostatnie elementy swoich planów konsultacji. Projekt "Planowanie z mieszkańcami" trwa do czerwca br. Przed gminami jeszcze kilka miesięcy aktywności, a także wspólne spotkanie - Forum Konsultacyjne, które odbędzie się na przełomie marca i kwietnia.
Poniżej publikujemy mapkę gmin uczestniczących w projekcie „Planowanie z mieszkańcami”:
