Sprawy otwarte

Celem działania jest taka zmiana regulaminów otwartych konkursów ofert na realizację zadania publicznego, ogłaszanych przez samorządy na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, aby możliwe było przeznaczenie określonej części dofinansowania na rozwój instytucjonalny organizacji pozarządowych.

„Badanie kondycji trzeciego sektora i sytuacji wolontariatu w województwie kujawsko-pomorskim” (31.10.2019) pokazuje, że wśród odczuwalnych problemów organizacji w regionie jest trudność w zdobywaniu funduszy lub sprzętu niezbędnego do prowadzenia działalności organizacji, a wśród głównych potrzeb organizacji jest wzmocnienie zaplecza organizacyjnego. Przykładowo, w codziennej pracy organizacji wykorzystywany jest bardzo często prywatny sprzęt osób zaangażowanych (komputery, drukarki, itp.). Kolejną barierą często wymienianą przez organizacje są braki w zakresie warunków lokalowych. W projektach stanowiących podstawowe źródło finansowania działań organizacji, rzadko pojawia się możliwość zakupu sprzętu, remontu pomieszczeń, czy szerzej – sfinansowania działań wzmacniających organizacje instytucjonalnie. Organizacje z mniejszym lub większym powodzeniem pozyskują środki na swe działania merytoryczne, natomiast sfera ich rozwoju sprzętowego, lokalowego, osobowego pozostaje wysoce niedoinwestowana.
Przeznaczenie określonej części dofinansowania na rozwój instytucjonalny organizacji pozarządowych jest z powodzeniem stosowane w kilku programach dotacyjnych na poziomie ogólnokrajowym. Programem umożliwiającym tego rodzaju wydatki jest Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (możliwość przeznaczenia 20% dotacji na działania wzmacniające NGO pod względem instytucjonalnym) oraz Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich, do którego NIW CRSO przeprowadził w 2019 roku pierwszy nabór. Jednak konkurencja jest tak duża, że otrzymanie dotacji staje się praktycznie nierealne. Możliwość finansowania niektórych kosztów związanych z rozwojem instytucjonalnym dają (niezależnie od kosztów pośrednich) dotacje Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (nakłady na nabycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz wyposażenia; koszty ich najmu, dzierżawy lub leasingu; koszty remontów, adaptacji i modernizacji pomieszczeń). Wsparcie instytucjonalne organizacji pozarządowych umożliwiają także dotacje z Programu Aktywni Obywatele 2014-2021, finansowanego w ramach Funduszy norweskich i Funduszy EOG. Jadnak obszar tematyczny ww. funduszy oraz ich ogólnokrajowy charakter praktycznie wykluczają ze wsparcia m.in. niewielkie organizacje działające lokalnie bądź regionalnie.
Sugerujemy, aby mechanizm przeznaczania określonej części dofinansowania na rozwój instytucjonalny organizacji pozarządowych został wprowadzony do regulaminów otwartych konkursów ofert na realizację zadania publicznego, ogłaszanych przez samorządy na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Organizacja, która otrzyma środki publiczne, określony procent dofinansowania będzie wówczas mogła przeznaczyć na swój rozwój instytucjonalny, dzięki temu jeszcze lepiej i jeszcze sprawniej realizować zadania publiczne określone w ustawie o pożytku publicznym. Przykładowe wydatki związane ze wsparciem instytucjonalnym to: zakup sprzętu (np. komputerów, kamer, rzutników multimedialnych), szkolenia personelu (w zakresie związanym z realizowanym zadaniem publicznym), doposażenie lokalu (np. konieczny remont, dostosowanie do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami, modernizacja pomieszczeń).

Interesariuszami działań są organizacje pozarządowe działające na terenie województwa kujawsko-pomorskiego oraz instytucje publiczne organizujące konkursy ofert w regionie.

Obecnie trwają analizy czy zaproponowane rozwiązanie jest możliwe do zaimplementowania w regulaminach konkursów ogłaszanych z podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. W dalszej kolejności, zespół zaangażowany w realizację zadania opracuje szczegóły rozwiązania (np. jaki % dotacji powinien zostać przeznaczony na rozwój instytucjonalny i w jakich sytuacjach) i nawiąże współpracę z samorządem, w którym wdrożony zostanie pilotaż.

 Zmiana § 32 ust. 4
„Orzeczenie powinno zawierać wszystkie symbole przyczyny niepełnosprawności, bez względu na stopień ich wpływu na zaburzenie funkcji organizmu”. Wpisanie wszystkich jednostek chorobowych do orzeczenia spowoduje większą wiedzę przyszłych pracodawców o możliwościach i predyspozycjach bądź ograniczeniach osoby  niepełnosprawnej.

Zmiana § 32 ust. 4
Obecnie orzeczenie może zawierać max. 3 symbole chorobowe i to tylko te, które są na poziomie stopniu niepełnosprawności. Tak więc osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym nie będzie miała wskazanego zespołu chorobowego, który w niej występuje na poziomie lekkim. Skutkuje to tym, że np. ON ze stopniem umiarkowanym i jednostką 02-P, nie będzie miała przykładowo wpisu 01-U (bo ten jest na poziomie lekkim) – pracodawca zatrudniający taką osobę uzna więc, że ma ona tylko chorobę psychiczną ale znajduje się w tzw. normie intelektualnej i potrafi czytać i pisać – a osoba taka nie będzie miała takich umiejętności. Podobnie może być z ON w której orzeczeniu nie będzie wpisu 06-E, pracodawca zatrudniając ją nie będzie miał pojęcia, że może się spodziewać napadów epileptycznych itp., itd. Przykłady można mnożyć.

Interesariuszami działań są osoby niepełnosprawne, ubiegające się o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Obecne trwa przygotowanie postulatu i uzasadnienia zmiany. W dalszej kolejności planujemy konsultacje z osobami niepełnosprawnymi i ich otoczeniem. Po opracowaniu wniosku zostanie on przesłany do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, a także – równolegle – do stosownego Departamentu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej.

Darowizny nie są naturalną formą wspierania aktywności społecznej, a samą filantropię „skanibalizowały” regulacje prawne dotyczące przekazywania – na rzecz organizacji o konkretnym statusie prawnym – 1% podatku. Naszym marzeniem jest doprowadzenie, w dalszej perspektywie niż działanie opisane w niniejszym Planie, do zmiany postaw obywateli na filantropijne, gdzie postawa filantropijna jest „trendy”, tzn. każdy obywatel za naturalne uznaje przekazywanie wsparcia finansowego podmiotom społecznym na ważne dla tego obywatela cele, co oznacza, że postawy takiej nie utożsamia się ani z naiwnością, ani z cwaniactwem, ani z obciachem. Aby postawa filantropijna uznana została powszechnie za właściwą, a wręcz naturalną, potrzebne są działania w kilku obszarach i w różnych formach: (a) działania edukacyjne („edukacja od przedszkola do starości”), w tym także edukacja wśród organizacji III sektora; (b) działania upowszechniające (w formie kampanii społecznych, promocji dobrych praktyk); (c) działania lobbingowe na różnych szczeblach władzy służące zmianom regulacji prawnych i programów społecznych; (d) realizacja programów grantowych zorientowanych na wspieranie inicjatyw profilantropijnych itp.

W niniejszym Planie Działania koncentrujemy się na jednym, wąskim aspekcie zagadnienia – wprowadzeniu rozwiązań prawno-skarbowych o charakterze ulgi podatkowej dla przekazujących darowizny, co ma być dodatkową zachętą i narzędziem w budowaniu pozytywnych postaw, o których mowa powyżej. Mimo, że jest to tylko niewielkie działanie w kierunku budowania tych postaw, ma ono ważny aspekt edukacyjny wskazujący, że przekazywanie darowizn (=aktywność filantropijna) jest popierane przez strukturę i mechanizmy prawne państwa, jak też, że każda darowizna, nawet niewielka, ma znaczenie – każdy może być filantropem, a podkreśleniem znaczenia jego aktywności w tym zakresie jest ulga podatkowa.

Obecnie darowizny na cele publicznie i społecznie promowane są m.in. poprzez ulgę podatkową, z której korzysta się w deklaracji rocznej. Odliczeniu od podstawy opodatkowania (dochodu) podlegają darowizny na cele określone w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia), prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele. Odlicza się kwotę faktycznie dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwotę stanowiącą 6% dochodu darczyńcy. Limit jest wspólny z odliczeniami z tytułu darowizn na cele kultu religijnego oraz honorowego krwiodawstwa. Kwestie te reguluje art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych („ustawa PIT”).

• organizacje pozarządowe (wszystkie zarejestrowane, które mogą korzystać z darowizn na bazie indywidualnych statutów);
• podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych;
• ustawodawca (parlamentarzyści) i politycy;
• biura doradztwa podatkowego

Po analizie stanu faktycznego, porównaniu z systemami w innych krajach oraz konsultacjach społecznych grupa zaangażowana w realizację sprawy opracowała propozycję  innowacyjnego rozwiązania w tym zakresie. Można się z nią zapoznać tutaj->>. W lutym 2021 roku zostanie ona przekazana do zaopiniowana m.in. do Konwentu Wojewódzkich RDPP, Komitetu ds. pożytku publicznego, Ministerstwa Finansów i parlamentarzystów z regionu.