W projektach unijnych w latach 2014-2020 konieczne będzie wnoszenie wkładu własnego do praktycznie każdego projektu. Jak mają wyglądać szczegółowe rozwiązania w tej kwestii?
W sierpniu i wrześniu 2014 roku trwały konsultacje przygotowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju dokumentu „Założenia dotyczące źródeł współfinansowania krajowego dla środków EFS dla RPO 2014-2020”. Z przedstawionej przez MIiR propozycji wynikało jasno, że obowiązkowe będzie wnoszenie wkładu własnego do wszystkich projektów EFS. Rozwiązanie spotkało się z szeroką krytyką oraz licznymi protestami środowiska pozarządowego (m.in. petycja sieci SPLOT).
W wyniku konsultacji, szerokiej dyskusji, jak i zaangażowania Rady Działalności Pożytku Publicznego udało się wypracować nową wersję dokumentu, który obowiązku wnoszenia wkładu własnego wprawdzie nie usuwa, ale proponuje szerokie i… nierzadko korzystne dla organizacji pozarządowych rozwiązania.
Na czym polega zmiana podejścia do kwestii wkładu własnego w projektach EFS w latach 2014-2020? Zagadnienie to ma dwa ważne elementy, które trzeba brać pod uwagę łącznie. Pierwszy z nich to zmiana w ocenie projektów w odniesieniu do potencjału wnioskodawców, a drugi to zmiany dotyczące zasad wnoszenia wkładu własnego.
Główne zmiany sposobu oceny potencjału projektodawców EFS
Opisane poniżej zwiększenie nacisku na weryfikację doświadczenia i potencjału projektodawcy ma służyć silniejszemu powiązaniu podejmowanych działań z lokalną społecznością oraz wykorzystaniu doświadczeń podmiotów działających od lat w obszarach wspieranych przez EFS. W efekcie projektodawcy konkurować będą pomysłami rozwiązania konkretnego problemu a nie koncentrować się na wypełnieniu określonych warunków formalnych konkursu.
1. W trakcie oceny weryfikowana będzie tzw. zdolność projektodawcy do efektywnej realizacji projektu, a więc czy i w jakim stopniu projektodawca posiada właściwy potencjał techniczny, finansowy i kadrowy oraz w jaki sposób doświadczenie zdobyte przy realizacji podobnych przedsięwzięć może być wykorzystane na rzecz realizacji projektu.
2. Istotne będzie wykazanie obecności projektodawcy i „zakorzenienia” działań podejmowanych przez niego w przeszłości w obszarze planowanej interwencji projektu, nawet w sytuacji gdy nie realizował on dotąd projektów współfinansowanych ze środków unijnych. Jednocześnie, ocena potencjału nie dotyczy jedynie zaplecza technicznego, ale także zdolności społecznych do podejmowania określonych przedsięwzięć. Ocenie podlegać powinien szeroko definiowany kapitał społeczny wyrażony poprzez umiejętności do samoorganizowania się i współpracy oraz zaangażowania w poprawę sytuacji społeczności, na rzecz której podejmowane będą działania.
3. Ocena powinna też uwzględniać umiejscowienie planowanego projektu w kontekście szerszych działań podejmowanych przez projektodawcę w ramach jego działalności.Podstawowe rozwiązania dotyczące wkładu własnego
1. To po stronie projektodawcy leży wybór, jaką formę wkładu własnego wniesie (wkład pieniężny czy niepieniężny). To beneficjent określać będzie formę wniesienia wkładu własnego a instytucja zarządzająca nie może wymagać wniesienia wkładu własnego w określonej formie.
2. Usunięte zostało wskazywanie „minimalnego poziomu wkładu własnego” na rzecz „wymaganego wkładu własnego”, którego wartość ustalono na poziomie 5%, a dla niektórych typów projektów na poziomie 10% lub 15%.
3. Rozwinięta została lista możliwych różnych form wnoszenia wkładu własnego. Wkład własny pochodzić może nie tylko ze środków własnych projektodawcy, ale także m.in. z innych programów/funduszy, z których beneficjent otrzymał środki (o ile programy te nie zabraniają „łączenia” środków), z opłat od uczestników, z dotacji samorządowych itp.
4. Podkreślona została możliwość wnoszenia wkładu własnego w różnych formach do jednego projektu (wkładu pieniężnego i niepieniężnego);
5. Uszczegółowiono, że wkładu własnego nie liczy się od środków przekazywanych dalej przez beneficjenta w formie dotacji;
6. Podkreślona została możliwość rozliczania wkładu własnego także w projektach z kosztami pośrednimi ryczałtem oraz w projektach rozliczanych w całości ryczałtowo (metoda rozliczania projektu przez rezultaty). Wnoszenie wkładu własnego w przypadku projektów rozliczanych ryczałtowo powinno być możliwe na takich samych zasadach jak w przypadku projektów rozliczanych na podstawie wydatków. Formularz wniosku o dofinansowanie powinien umożliwić wykazanie wkładu własnego bez względu na źródło jego pochodzenia, tak z kosztów pośrednich jak i bezpośrednich.
Kwestie zasad wnoszenia wkładu własnego nie są jeszcze ostatecznie zamknięte. Od 19 grudnia 2014 roku do 12 stycznia 2015 roku trwają konsultacje projektu „Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020”, które regulują podstawowe zasady wnoszenia wkładu własnego do projektów.
W dotychczasowych konsultacjach społecznych założeń dla wnoszenia wkładu własnego liczne uwagi i propozycje wniosła również Kujawsko-Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych. Przedstawiciel Federacji był również zaangażowany w roboczych konsultacjach między MIiR i Radą Działalności Pożytku Publicznego.
