Lokalne urzędy często nie ogłaszają konkursów dla NGO, nie realizują konsultacji społecznych albo nie tworzą programów współpracy, twierdząc „u nas nie działają żadne organizacje pozarządowe”. Czy mają rację?
Bardzo często samorządy gmin lub małych miast pytane „czy prowadzą współpracę z organizacjami pozarządowymi?” np. w zakresie konsultacji społecznych programu współpracy odpowiadają: „jednostka nie prowadzi/nie planuje prowadzić konsultacji z organizacjami pozarządowymi, bowiem na terenie jednostki nie działają żadne organizacje pozarządowe”.
Federacja zamówiła opinię prawną, która miała wskazać, czy cytowane postępowanie samorządów jest właściwe. Co wynika z opinii? „Pojęcia „organizacja działająca na terenie (…)” użytego na gruncie ustawy o pożytku publicznym i wolontariacie nie należy utożsamiać z siedzibą, ani ograniczać jego zakresu ze względu na siedzibę podmiotu.” Co więcej, zakres pojęciowy sformułowania „organizacja działająca na terenie” „w interpretacji literalnej prowadzi do wniosku, że przepisy odwołujące się do „zakresu działania” obejmują zakresem zastosowania wszystkie te organizacje pozarządowe (inne uprawnione podmioty na gruncie ustawy), które nie wykluczają w statutach (innych aktach wewnętrznych) działania na określonym terenie właściwym dla podmiotu podejmującego działania zgodnie z ustawą (np. samorządu gminy)”.
Mówiąc najprościej, nawet jeżeli na terenie danej gminy nie ma swojej siedziby żadna organizacja pozarządowa, nie zwalnia to samorządu z np. tworzenia corocznego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Bo przecież nie powinno być żadnych przeszkód, aby na rzecz mieszkańców konkretnej gminy działała organizacja mająca siedzibę w gminie sąsiedniej. „Pojęcie siedziby w systemie prawnym jest różne od pojęcia terenu działania i nie można tych pojęć utożsamiać. Zgodnie z art. 41 k.c., jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Wskazanie siedziby ma znaczenie dla określenia właściwości miejscowej sądu rejestrowego (art. 6942 k.p.c.), organu nadzoru (art. 8 ust. 5 prawa o stowarzyszeniach), właściwości sądu w sprawach cywilnych (art. 30, 40 k.p.c.), ale nie determinuje zakresu działania organizacji.”
Opinia prawna dostępna jest tutaj >>>
