Między kwietniem a czerwcem 2016 roku zrealizowaliśmy I edycję wyróżniania samorządów „PROOBYWATELSKI SAMORZĄD LOKALNY”. Zasady przyznawania wyróżnienia wypracował międzysektorowy zespół powołany przez Federację, a wyróżnienia przyznała Kapituła, którą tworzą przedstawiciele III sektora, samorządów lokalnych i regionalnego oraz przedstawiciele instytucji otoczenia biznesu.
Jaki jest cel inicjatywy? Pragniemy wyróżniać inspirujące przykłady współdziałania samorządów z województwa kujawsko-pomorskiego z sektorem pozarządowym realizowane mimo prawnych oraz finansowych trudności i ograniczeń, zarówno w niewielkich samorządach gminnych i w samorządach miejskich, jak i w samorządach powiatowych. Jesteśmy przekonani, że jest wiele dobrych praktyk w tym zakresie, które warto upowszechniać i docenić.
Skąd wziął się pomysł? Kujawsko-Pomorska Federacja Organizacji Pozarządowych od 2012 roku prowadzi proces wyróżniania organizacji pozarządowych z województwa kujawsko-pomorskiego statuetką „Organizacja sprawdzona”. W trzech dotychczasowych edycjach Kapituła certyfikatu wyróżniła 19 organizacji spośród ponad 100 uczestniczących w tym procesie. Doświadczenia Federacji i międzysektorowej Kapituły przyznającej wyróżnienia oraz codzienna działalność organizacji wskazały na potrzebę oraz celowość podjęcia działania skierowanego tym razem do samorządów lokalnych w naszym regionie – partnerów dla organizacji obywatelskich.
Jakie są zasady wyróżniania? Z uwagi na specyfikę i różnorodność samorządów lokalnych nominacje i wyróżnienia przyznawane są w czterech kategoriach: gmin wiejskich, miejsko-wiejskich, miast (na prawach powiatu i prezydenckich) i powiatów ziemskich. Wyróżnienia w ramach I edycji "Proobywatelskiego samorządu" - w formie okolicznościowej statuetki - zostały wręczone podczas uroczystej części XVII Forum Organizacji Pozarządowych Województwa Kujawsko-Pomorskiego, 14 czerwca 2016 roku w Toruniu. Wcześniej, na przełomie maja i czerwca br. zostały ogłoszone samorządy nominowane do wyróżnienia, wskazane przez Kapitułę spośród nadesłanych zgłoszeń.
Wyróżnienia i nominacje - "Proobywatelski samorząd" (2016)
W pierwszej edycji wyróżnienia „Proobywatelski samorząd” tytułem zostały wyróżnione trzy samorządy z województwa kujawsko-pomorskiego – Lisewo, Żnin i Powiat Toruński.
Do udziału w procesie wpłynęło 16 zgłoszeń, w tym 5 z gmin wiejskich, 6 z gmin miejsko-wiejskich, 3 z gmin miejskich oraz 2 z powiatów ziemskich. Spośród 7 nominowanych samorządów wybrane zostały właśnie trzy, którym przyznany został tytuł „Proobywatelski samorząd”:
Lisewo (w kategorii „Gminy wiejskie”)
Działania Gminy są dowodem na to, że współpraca międzysektorowa nie wymaga dużych nakładów, ale konsekwencji w działaniu. W krótkim okresie udało się w Gminie wprowadzić rozwiązania na rzecz upowszechniania inicjatywy lokalnej, rozpoczęły się szerokie konsultacje społeczne, odbywają się szkolenia dla NGO, wyodrębniony jest fundusz sołecki.
Gmina mocno aktywizuje, zachęca i wspomaga lokalne organizacje, co potwierdzają te organizacje w bezpośrednim kontakcie.
Żnin (w kategorii „Gminy miejsko-wiejskie”)
W Gminie działania współpracy międzysektorowej rozwijane są konsekwentnie od lat i w ścisłej współpracy z organizacjami pozarządowymi. Miasto realizuje konkursy na tzw. wkłady własne dla organizacji; prowadzi liczne procesy konsultacyjne z udziałem organizacji. Działająca w Żninie Rada Działalności Pożytku Publicznego ma swój wyodrębniony budżet na poszczególne lata aktywności; w 2016 roku powołane zostało Centrum Organizacji Pozarządowych, o które zabiegały lokalne organizacje pozarządowe.
Powiat Toruński (w kategorii „Powiaty ziemskie”)
Powiat prowadzi liczne działania na rzecz środowiska organizacji pozarządowych. W powiecie realizowany jest budżet obywatelski, co jest rozwiązaniem wciąż nietypowym wśród powiatów; budżet ten przygotowany został w drodze konsultacji społecznych, a ostatecznie podzielony na gminy; powiat organizuje doroczne Forum Organizacji Pozarządowych, jak też wspiera i promuje aktywność w lokalnej społeczności, m.in. poprzez organizację zjazdów dla sołtysów połączonych z wyborami Sołtysa Roku; jak też promuje wolontariat, m.in. przeprowadzając konkurs na wolontariusza roku.
W kategorii „Gminy miejskie, w tym miasta na prawach powiatu” nie przyznano wyróżnienia ze względu na wyrównany poziom samorządów ubiegających się o tytuł. – W każdej kategorii mieliśmy naprawdę bardzo trudny wybór – przyznaje Jan M. Grabowski, prezes Federacji i jednocześnie przewodniczący Kapituły. – Zainteresowanie procesem wyróżniania, a przede wszystkim mocne aplikacje z poszczególnych samorządów wyraźnie pokazują, że we współpracy międzysektorowej samorządów i organizacji mamy w regionie wiele dobrych i bardzo dobrych rozwiązań i doświadczeń. Te doświadczenia warto promować, a rozwiązania przenosić do praktyki kolejnych samorządów – podsumowuje.
Samorządy nominowane do wyróżnienia
Płużnica (w kategorii „Gminy wiejskie”)
Gmina organizuje konkursy dla NGO na pokrycie wkładu własnego w projektach organizacji pozarządowych finansowanych ze środków spoza gminy; udziela organizacjom pożyczek; jest otwarta na wspólne projekty z NGO, w ramach takiego projektu został m.in. wypracowany model współpracy samorządu i organizacji, który stopniowo jest wdrażany; w Płużnicy organizowane jest lokalne Forum NGO, jak i w gminie funkcjonuje Centrum Organizacji Pozarządowych. Ważnym gremium wspierającym dialog międzysektorowy jest, obok Rady Działalności Pożytku Publicznego, Młodzieżowa Rada Gminy.
Sępólno Krajeńskie (w kategorii „Gminy miejsko-wiejskie”)
W gminie konsekwentnie budowane są od wielu lat zasady i formy współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi; nowe rozwiązania prawne wdrażane są od momentu ich obowiązywania, m.in. zlecanie zadań w tzw. trybie z art. 19a, realizacja inicjatywy lokalnej, budżet obywatelski (realizowany od 2015 roku z licznym udziałem mieszkańców, a w 2016 roku wprowadzane są w nim ulepszenia wynikające z doświadczeń pierwszej edycji; Gmina prowadzi liczne działania wspierające organizacje pozarządowe merytorycznie, w tym również szkolenia. Aktywność Gminy to konsekwentne rozwijanie działań międzysektorowych z inspiracji samorządu.
Miasto Bydgoszcz (w kategorii „Gminy miejskie, w tym miasta na prawach powiatu”)
Miasto prowadzi liczne działania w obszarze współpracy międzysektorowej, wiele z tych działań to wynik wysokiej aktywności zespołu ds. współpracy z NGO z kilkunastu ostatnich miesiącach. Jako działania ważne dla współpracy międzysektorowej należy wskazać m.in. funkcjonowanie zespołu ds. współpracy z NGO, akcję „Mój 1% w Bydgoszczy”, planowane otwarcie „Centrum wsparcia NGO”, stały rozwój budżetu obywatelskiego czy akcję „Konsultacje non-stop” służące bezpośrednim kontaktom i współpracy z NGO. Dynamiczny rozwój współpracy międzysektorowej w Bydgoszczy powoduje, że… rośnie apetyt na przyszłość.
Miasto Toruń (w kategorii „Gminy miejskie, w tym miasta na prawach powiatu”)
Miasto prowadzi odrębny program poświęcony konsultacjom społecznym, realizuje budżet obywatelski od 2012 roku, powołuje i prowadzi liczne gremia międzysektorowe, m.in. Rada ds. Konsultacji, „Rada Starówki” oraz Rada Działalności Pożytku Publicznego; Miasto od 13 lat organizuje miejskie Forum Organizacji Pozarządowych, prowadzi portal dla organizacji pozarządowych orbitorun.pl, przygotowuje i wdraża rozwiązania dedykowane współpracy, jak konkursy na wkłady własne, mikrowsparcie, zasady polityki lokalowej, procedury zawierania partnerstw projektowych. Gmina wyznacza standard we współpracy międzysektorowej w województwie.
O wyróżnionych i nominowanych samorządach powstanie wspólne opracowanie opisujące rozwiązania i praktykę współpracy międzysektorowej, które zostanie przekazane do wszystkich samorządów w regionie oraz do organizacji zabiegających o wzmocnienie współpracy. Kolejna edycja wyróżniania odbędzie się za dwa lata.
Wręczenie wyróżnień i nominacji odbyło się podczas XVII Forum Organizacji Pozarządowych Województwa Kujawsko-Pomorskiego - zachęcamy do zapoznania się z obszerną relacją fotograficzną z tego wydarzenia oraz do obejrzenia filmu z Forum:
Jaka jest procedura wyróżniania? Samorząd zainteresowany udziałem składa formularz aplikacyjny, w którym opisuje i ocenia stosowane u niego zasady współpracy z III sektorem i społecznością lokalną oraz stan tej współpracy. Formularz aplikacyjny obejmuje dwa zakresy współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi: finansowy i pozafinansowy oraz określa obszary tej współpracy: 7 w zakresie finansowym (m.in. inicjatywa lokalna, przedsięwzięcia partnerskie, fundusz sołecki, budżet obywatelski) i 5 w zakresie pozafinansowym (m.in. konsultacje społeczne i partycypacja, komunikacja z NGO, promowanie wolontariatu i aktywności obywatelskiej). W formularzu należy udzielić odpowiedzi na pytania obligatoryjne w każdym obszarze współpracy finansowej i pozafinansowej (śr. 2 pytania w każdym obszarze) oraz wybrać i udzielić szczegółowych odpowiedzi na pytania co najmniej jednego obszaru współpracy finansowej oraz co najmniej jednego obszaru współpracy pozafinansowej (część 2. Formularza).
Kapituła wyróżnienia dokonuje analizy przesłanych informacji, a także zasięga opinii przedstawicieli lokalnych organizacji pozarządowych w odniesieniu do zagadnień opisanych w formularzu (opinie środowiska pozarządowego mają charakter pomocniczy). W każdym z samorządów, który zgłosił udział w procedurze, odbywa się spotkanie przedstawicieli Kapituły z przedstawicielami samorządu, które służy potwierdzeniu i uszczegółowieniu informacji uzyskanych poprzez formularz aplikacyjny.
Regulamin przyznawania wyróżnień „Proobywatelski samorząd lokalny” w 2016 roku >>>
Formularz aplikacyjny, część 1 (wersja .pdf) >>>
Formularz aplikacyjny, część 1 (wersja otwarta do edycji) >>>
Formularz aplikacyjny, część 2 (wersja .pdf) >>>
Formularz aplikacyjny, część 2 (wersja otwarta do edycji) >>>
Honorowy patronat nad "Proobywatelskim samorządem" objął Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki.
