Dzięki współpracy z Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych (OFOP) oraz dzięki głosom organizacji w wyborach do komitetów monitorujących, nasz reprezentant uczestniczy od półtora roku w Komitecie Monitorującym program FERS. Należy do kilkunastoosobowej pozarządowej reprezentacji w Komitecie. Poniżej podsumowanie tego, co dzieje się w FERS i informacja o kilku propozycjach programu, które mogą okazać się ciekawe dla kujawsko-pomorskich NGO.
O zaangażowaniu naszej reprezentacji w innym komitecie – Komitecie Monitorującym regionalny program finansowany ze środków unijnych, informujemy Was na bieżąco, m.in. przez naszą stronę internetową i grupę tematyczną na Facebooku. Jednak nie tylko w tym Komitecie jesteśmy obecni. Poprzez reprezentację wytypowaną przez OFOP i wybraną głosami NGO w powszechnych wyborach do komitetu, nasz przedstawiciel jest jednym z reprezentantów III sektora w Komitecie Monitorującym program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS).
Fundusze Europejskie trudno dostępne
W naszym województwie tylko nieliczne organizacje sięgają po środki z Funduszy Europejskich dostępne w tzw. programie regionalnym (pn. Fundusze Europejskie dla Kujaw i Pomorza 2021-2027). Wynika to głównie z wąskiego, dość specyficznego i specjalistycznego zakresu (niewielu) konkursów dostępnych dla NGO, ze złożonych procedur aplikacyjnych, które nie mają odpowiedników w innych programach dostępnych dla NGO, jak i z wysokich wymagań wobec wnioskujących, zwłaszcza w zakresie potencjału finansowego i doświadczenia. Również program FERS stawia wnioskodawcom poważne wymagania, jednak warto znać możliwości, które daje, zwłaszcza, że dysponuje stosunkowo poważną kwotą na rozwój instytucjonalny organizacji pozarządowych (tzw. capacity building).
Stare i nowe konkursy na rozwój III sektora
Dotychczas, tj. od pierwszego spotkania w styczniu 2023 roku, Komitet FERS ustalił kryteria dla imponującej liczby 132 konkursów na kwotę ponad 11,5 mld zł. Jednak większość konkursów to w praktyce tzw. nabory niekonkurencyjne, czyli z założenia adresowane do konkretnych, przede wszystkim działających ogólnopolsko, instytucji publicznych.
Jednak w tej grupie są także kryteria konkursów adresowanych do NGO, w tym na zrealizowane już dwa konkursy na rozwój organizacji – jeden na "rozwój dialogu obywatelskiego poprzez zwiększenie udziału organizacji w procesach stanowienia prawa" (tzw. Działanie 4.6 FERS) i drugi dot. "wsparcia NGO działających w obszarach usług publicznych (edukacja i kształcenie, włączenie i integracja społeczna, rynek pracy, ochrona zdrowia)" (tzw. Działanie 4.12 FERS). Jest i trzeci konkurs, ogłoszony… dzisiaj (03 czerwca br.) z terminem naboru do 31 sierpnia br., a poświęcony "wsparciu NGO w zakresie dostępności i włączenia społecznego" (tzw. Działanie 4.7 FERS). Pozostał jeszcze czwarty konkurs – tu powstają dopiero kryteria i regulamin, a chodzi o środki na rozwój federalizacji (sieciowania) w III sektorze (Działanie 4.12 FERS).
Oprócz konkursów adresowanych bezpośrednio na rozwój organizacji, w FERS dostępne są również ciekawe rozwiązania dla NGO, w tym dostępne za pośrednictwem tzw. inkubatorów innowacji środki na przygotowanie i testowania innowacji społecznych (autorskich, nowatorskich pomysłów), czy możliwości przeprowadzenia działań polegających na przetestowaniu pomysłów wymyślonych i wstępnie przetestowanych przez innych, czyli tzw. skalowanie innowacji (przykład takiego konkursu >>). Dotychczasowe, aktualne i planowane konkursy FERS znaleźć można w tej wyszukiwarce >>.
Będą zmiany i inne możliwości wspierania NGO
Jednak organizacje pozarządowe dość nisko oceniają możliwości programu FERS, głównie jako nieodpowiadające potrzebom III sektora, lub jako zorientowane na wyłącznie edukacyjne formy działań (szkolenia, warsztaty i inne formy podnoszenia kompetencji kadr NGO). Dlatego reprezentacja III sektora w Komitecie FERS przygotowała i zaprezentowała ministerstwu odpowiedzialnemu za wdrażanie programu, propozycję kilku zmian, w tym wprowadzenia nowych rozwiązań i narzędzi. Obecnie propozycja ta jest doprecyzowywana tak, aby możliwe było jej ujęcie w trwającym w tym roku procesie zmian programu. Główny sens propozycji NGO to odpowiedzenie na faktyczne potrzeby środowiska pozarządowego, m.in. w zakresie rozwoju potencjału poszczególnych organizacji tak, aby stawały się bardziej samodzielne i samowystarczalne, wspieranie i rozwój rozwiązań służących rozwojowi zaplecza infrastrukturalnego III sektora oraz wspieranie rozwoju organizacji w konkretnych branżach.
Komitet FERS pracuje nad kolejnym konkursami w formule warsztatów prowadzonych on line, co wynika głównie ze specyfiki komitetu, tzn. jego ogólnopolskiego charakteru, jak też powołuje grupy robocze. Reprezentacja organizacji wystąpiła i uczestniczy w Grupie ds. społeczeństwa obywatelskiego. To właśnie ta grupa dyskutuje nad kryteriami konkursów adresowanych do NGO, a także przygotowuje zmiany w programie.
